مقالات شمس تبریزی ، مجموعه‌ای از
سخنان و حکایات نغز و دلپذیر است که در دوران اقامت شمس تبریزی در قونیه
(از سال ۶۴۲ تا ۶۴۳ و پس از غیبتی کوتاه از سال ۶۴۴ تا ۶۴۵ قمری) بر زبان
وی جاری شده، و پس از او توسط مریدان مولانا جلال‌الدین محمد بلخی به‌صورت
یادداشت‌هایی پراکنده جمع‌آوری گردیده‌است. از گسیختگی و بریدگی عبارات و
مطالب پیداست که این کتاب را شمس‌الدین خود تألیف نکرده بلکه همان
یادداشت‌های روزانهٔ مریدان است که با کمال بی‌ترتیبی فراهم نموده‌اند.
به نوشتهٔ بدیع‌الزمان فروزانفر: میان مقالات شمس با مثنوی مولوی ارتباطی قوی موجود است و مولانا بسیاری از امثال و قصص و مطالب مقالات را در مثنوی خود مندرج ساخته‌است.
شمس خود ننوشتن خویش را این گونه توضیح داده‌است: من عادت نبشتن نداشته‌ام هرگز؛ سخن را چون نمی‌نویسم در من می‌ماند و هر لحظه مرا روی دگر می‌دهد.
مطالب موجود در مقالات شمس را می‌توان به چند بخش تقسیم نمود:
سپس احمد عماد خوشنویس یک نسخه از آن را بدون مقابله و تعلیقات به چاپ رساند (۱۳۴۹) که در موقع خود بسیار مغتنم بود. و اکنون تمام مقالات با مقابلة همة نسخه‌های معتبر و تعلیقات ارزندة مصحح در اختیار دلبستگان عرفان و ادب فارسی- به ویژه آنان که می‌خواهند در آثار مولوی با دقت بیش‌تری بنگرند- به رایگان در سایت تک بوک قرار می‌گیرد.
مقالات شمس در همین چاپ مصحح نیز کاملاً روشن و مفهوم نیست چرا که هم خود شمس اصرار داشته موجز و مرموز سخن بگوید و هم کاتب شاید از توان نوشتن همه کلمات درمانده و می‌پنداشته است که آنچه برای خود او واضح است (با توجه به این‌که کلمات را از شخص شمس می‌شنیده و بر تکیه‌ها و تأکیدهای گوینده و فضای مجلس و پیش و پس موضوع وقوف داشته) برای خواننده هم معلوم است، حال آن‌که بسیاری از اشارات شمس امروز برای خواننده روشن نیست.
به نوشتهٔ بدیع‌الزمان فروزانفر: میان مقالات شمس با مثنوی مولوی ارتباطی قوی موجود است و مولانا بسیاری از امثال و قصص و مطالب مقالات را در مثنوی خود مندرج ساخته‌است.
شمس خود ننوشتن خویش را این گونه توضیح داده‌است: من عادت نبشتن نداشته‌ام هرگز؛ سخن را چون نمی‌نویسم در من می‌ماند و هر لحظه مرا روی دگر می‌دهد.
مطالب موجود در مقالات شمس را می‌توان به چند بخش تقسیم نمود:
- شخصیت و زندگی و خانواده شمس
- رابطه شمس با مولانا
- قصه‌ها و حکایات
- یادکرد بزرگان
- آموزه‌ها
سپس احمد عماد خوشنویس یک نسخه از آن را بدون مقابله و تعلیقات به چاپ رساند (۱۳۴۹) که در موقع خود بسیار مغتنم بود. و اکنون تمام مقالات با مقابلة همة نسخه‌های معتبر و تعلیقات ارزندة مصحح در اختیار دلبستگان عرفان و ادب فارسی- به ویژه آنان که می‌خواهند در آثار مولوی با دقت بیش‌تری بنگرند- به رایگان در سایت تک بوک قرار می‌گیرد.
مقالات شمس در همین چاپ مصحح نیز کاملاً روشن و مفهوم نیست چرا که هم خود شمس اصرار داشته موجز و مرموز سخن بگوید و هم کاتب شاید از توان نوشتن همه کلمات درمانده و می‌پنداشته است که آنچه برای خود او واضح است (با توجه به این‌که کلمات را از شخص شمس می‌شنیده و بر تکیه‌ها و تأکیدهای گوینده و فضای مجلس و پیش و پس موضوع وقوف داشته) برای خواننده هم معلوم است، حال آن‌که بسیاری از اشارات شمس امروز برای خواننده روشن نیست.
